آناتومی و فیزیولوژی قرنیه

قرنیه یک بافت شفاف و بدون عروق است که باعث ارتباط نوری دنیای خارج و درون شده و از ورود میکروب ها و مواد خارجی به داخل چشم جلوگیری نموده و نیز مانع تخلیه محتویات چشم می شود. قطر اصلی قرنیه حدود 12-11 میلی متر و قطر عمودی ان حدود 11-10 میلی متر است .میانگین ضخامت قرنیه در مرکز 550 میکرون می باشد .قریه در لیمبوس به صلبیه متصل میگردد. از 60/58 دیوپتر قدرت انکساری چشم ،25/43 دیوپتر (74%)آن مربوط به قرنیه و بقیه ان مربوط به عدسی است. قرنیه از خارج به داخل از 5لایه زیر تشکیل شده است.

1-اپی تلیوم:10%ضخامت قرنیه را تشکیل می دهد (50 میکرون) و از 5 تا 6 لایه سلول تشکیل شده است. اپی تلیوم به همراه لایه اشکی یک سطح اپتیکی منظم را تشکیل می دهد. اتصالات محکم بین سلولی لایه های سطحی اپی تلیوم مانع از نفوذ اشک وعوامل میکروبی به داخل قرنیه می شود. منشا سلول های اپی تلوم قرنیه، سلول های بنیادی واقع در ناحیه لیمبوس می باشد.

2-لایه بومن: یک لایه شفاف بدون سلول است و در حقیقت بخش تغییر یافته استروما می باشد.

3-استروما: حدود 90% ضخامت قرنیه را تشکیل میدهدو شامل الیاف نازک و موازی کلاژن همراه با آب و سایر ماکرومولکول ها می باشد. ترتیب قرارگیری منظم این الیاف نقش مهمی در شفافیت قرنیه دارد. بین لایه های کلاژن کراتوسیت های قرنیه وجود دارند.

4- مامبران دسمه:در حقیقت غشای پایه اندوتلیوم قرنیه است. مامبران دسمه در زمان تولد 3میکرون ضخامت دارد. ولی با افزایش سن ضخامت آن افزایش یافته و در بالغین به 10 تا 12 میکرون می رسد.

5- اندوتلیوم : تنها از یک لایه سلول تشکیل شده است و مسئول ایجاد بی آبی نسبی  و حفظ شفافیت قرنیه است. سلول های اندوتلیوم قرنیه پس از تولد توانایی میتوز را از دست می دهند. بنابراین هر گونه آسیب منجر به کاهش غیرقابل برگشت این سلول ها می شود. در ضمن  با بالا رفتن سن تعداد سلول ها کاهش پیدا می کند. اختلال در عملکرد اندوتلیوم قرنیه سبب ادم قرنیه می شود.

یادآوری: شفافیت قرنیه به علل زیر می باشد:

1- ساختمان یک دست لایه ای کلاژن

2- فقدان رگ خونی

3- کم آبی نسبی ناشی از فعالیت پمپ سلول ها یا اندوتلیوم

تغذیه قرنیه: اکسیژن قرنیه از عروق لیمبوس ،زلالیه واشک و گلوکز آن از زلالیه تامین می شود.

عصب گیری قرنیه: عصب گیری قرنیه از شاخه اول (افتالمیک) عصب زوج پنجم (تری ژمینال) صورت می گیرد. بیشترین گیرنده های حسی در واحد سطح در بدن مربوط به قرنیه می باشد.